Toelichting:
In de Nederlandse samenleving is het recht op bescherming van de persoonlijke vrijheid en lichamelijke integriteit, bij wet vastgelegd.
Nationaal in de grondwet. En via internationale wetgeving o.a. in het Handvest van Fundamentele Rechten van de Europese Unie en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).
1. Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan voor zover bij de wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.( EVRM art 8)
Vrijbit stelt vast dat het in de praktijk echter droevig gesteld is met de persoonlijke vrijheid van de mensen om onbespied en ongehinderd hun leven naar eigen goeddunken in te richten. Sinds het begin van deze eeuw is er in luttel 10 jaar tijd zelfs een samenleving ontstaan waarbij er van de persoonlijke vrijheid maar weinig dreigt over te blijven.
Jaren lang heeft Vrijbit ervoor geijverd om zowel individuele mensen, als doelgroepen als wetenschappers, politici en persmensen, bewust te maken van het belang van deze ontwikkelingen. We mogen gerust stellen dat het thema, in de praktijk aangeduid als aantasting van de ‘Privacy’ inmiddels in brede kring wordt erkend als een van de grote kwesties van deze tijd.
De ervaring leert dat wie eenmaal doordrongen is van het probleem bijkans verzuipt in de veelheid van informatie en verwevenheid van dossiers als men de kwestie in volle omvang durft te benaderen.
Toch blijft Vrijbit bepleiten om de problematiek niet uitsluitend te benaderen vanuit aparte dossiers of te vernauwen tot het focussen op de bescherming van persoonsgegevens.
De kern van de zaak ligt namelijk dieper dan de kwestie dat er alle mogelijke gegevens over de moderne mens worden vastgelegd en de bescherming van het correct vastleggen en verwerken ervan veelal onvoldoende bescherming biedt aan de persoon die het betreft.
De kern van de kwestie is namelijk dat het de informatie stromen zijn die de mens inkapselen in een web van alle mogelijke gegevens die over hem bekend zijn. Waardoor er als het ware als derivaat van het individu, een datapakket ontstaat wat als virtuele dubbelganger van de persoon een eigen leven gaat leiden.
De technologische mogelijkheden voor het delen, koppelen en analysen van gegevens en de mogelijkheden ze te gebruiken voor datamining, omwerken tot gedragsprofielen en te ‘verrijken’ met observaties en beoordeling van derden maken dat de virtuele afspiegeling van de persoon een eigen leven gaat leiden. Daarmee raakt de mens ondergeschikt aan zijn virtuele persoonlijkheid. Raakt de regie kwijt over zijn eigen leven. En loopt het risico om in een onontwarbaar kluwen draden terecht te komen zodra er iets fout gaat met zijn gegevens, deze op onjuiste wijze worden geïnterpreteerd of in handen vallen van kwaadwillenden.
Vrijbit is niet de enige die deze diagnose stelt.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (zie rapport i-overheid) kwam recent tot eenzelfde conclusie. En het belang van een betere aanpak bij de kern wordt al jaren onderstreept door bijvoorbeeld de jaarverslagen van de Raad van State. Het belang van een goede aanpak van de kwestie bij de wortel volgt eveneens uit de rapporten van de Nationale Ombudsman, die jaar in jaar uit waarschuwt dat burgers in toenemende mate in onleefbare situaties terecht komen enkel vanwege het feit dat verkeerde data en datastromen niet te rectificeren blijken.
Vrijbit wil daarom een pragmatische oplossing bieden voor een nieuw denkraam om de problematiek te benaderen.
We zochten een raamwerk waarbinnen op eenvoudige wijze alle aspecten van de registratie- en controledrift van overheid en bedrijfsleven te vatten zijn.
We gingen daarbij uit van onze constatering dat de overheid de eigen burgers zowel collectief als preventief als verdachten en risicofactoren beschouwd.
Dat leidt tot een actief beleid van de overheid om zoveel mogelijk over iedere burger te weten te komen en vast te leggen. De werkwijze verloopt gelijk aan hoe de opsporing van criminelen is georganiseerd. Men probeert zoveel mogelijk te weten te komen wat er, waar dan ook, aan gegevens over hem of haar bekend zijn en tracht transparant te maken hoe iemand zich gedraagt en welke gedragspatronen hij vertoond.
Criminelen verspelen voor een deel hun recht op persoonlijke vrijheid. De gewone burger raakt die nu ook kwijt.
De transparante samenleving is synoniem aan een maatschappij waarin de mens geen privacy meer kent.
Het al eeuwen succesvol beproefde recept daarvoor is bekend:
Men banne de Vrijheid uit.
Zorg dat het volk eraan went.
Ongerechtigheden verwijderen,
goed roeren, flink laten pruttelen totdat…
Men niet anders meer kent.
De 5 Privacy Principes werden ontwikkeld door de Vereniging Vrijbit. De informatie kan, met bronvermelding, vrijelijk worden gebruikt.