Toon items op tag: politie

Zaterdagavond 26-9-2009, vermoeid na een drukke dag in Den Haag ging ik retour naar Utrecht. De heenweg was al niet zonder perikelen verlopen. Na eerst vertraging bij vertrek van Utrecht CS door chaos op het spoor omdat er weer eens een treinbotsing ravage aanrichtte nadat er door ‘rood’ gereden was slipte in Gouda een jonge vrouw van de treeplank tussen trein en perron. Ook dat leverde oponthoud op omdat de conducteurs zich er eerst van wilde overtuigen of het slachtoffer haar reis wel kon vervolgen.

De terugreis liep echter uit op een soort rel door mijn weigering mijn abonnementkaart te laten uitlezen door een chipuitleesapparaat.

Dit ging als volgt:

Stel uw fiets wordt gestolen. Enigszins verbitterd gaat u naar de fietsenwinkel en u vertelt uw verhaal. De verkoper luistert aandachtig en raadt u aan om uw fiets uit rusten met een RFID chip, een technologie die het mogelijk maakt om uw fiets contactloos te identificeren. U vraagt verbaasd waarom u dat zou willen en de verkoper vertelt u dat op deze wijze uw fiets heel makkelijk kan worden teruggevonden door opsporingsambtenaren. Het is namelijk de bedoeling dat de unieke code die op de chip staat wordt gekoppeld aan uw naam en in een database terechtkomt die door de overheid wordt beheerd. Ondanks het feit dat u het nut hiervan inziet, vindt u het geen prettig idee dat uw fiets voor de overheid traceerbaar wordt en besluit om dit niet te doen. Zodra u dit zegt, vernauwd de blik van de verkoper: “Ik geloof dat u mij niet helemaal begrijpt” zegt hij dreigend “ik zei dat dit een goed idee was”.

Bij de ontruiming van het kraakpand Schijnheilig in Amsterdam op 5 juli 2011 werden 52 actievoerders in vreemdelingendetentie gezet omdat ze hun identiteit niet bekend wilden maken. De burgemeester van Amsterdam deelde mee dat dit een standaardprocedure is die in deze stad zo’n 10 à 15 keer per week wordt toegepast. Op 26 juli 2011 oordeelde de rechter in Utrecht dat de korpschef mensen waarvan de identiteit niet is vastgesteld aan de IND mag overdragen en dat deze instantie hen vervolgens als vreemdelingen mag opsluiten. Lees…

Wat drijft actievoerders om niet te vertellen wie zij zijn wanneer zij door de politie als verdachten worden opgebracht?

Antwoord op deze vraag luidt dat wie als verdachte wordt opgebracht, en eventueel vervolgens strafrechtelijk wordt vervolgd, zich naamloos wil kunnen verdedigen bij de rechter. De rechter beslist dan of de politie en het Openbaar Ministerie(OM) wel in hun gelijk staan met hun respectievelijke verdenking en beschuldiging van strafbare feiten. Bij vrijspraak of ontheffing van rechtsvervolging wordt de zaak dan afgedaan zonder dat er toch een zweem van verdenking aan de naam van de betrokkene blijft kleven.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie begint dit najaar met een proef met mobiele vingerscanners. Circa 125 politieagenten zullen worden uitgerust met een vingerscanner waarmee de vingerafdrukken van personen die staande worden gehouden, kunnen worden gescand. De proef zou in eerste instantie bedoeld zijn voor opsporing van illegale vreemdelingen maar als de proef succes heeft, wil het ministerie het gebruik uitbreiden om te kijken of iemand nog een boete heeft openstaan.

Function creep van onderop

Het begint met illegalen maar breidt zich langzaam uit naar andere groepen en personen in de samenleving. Tien jaar geleden waren het ook asielzoekers die het twijfelachtige genoegen hadden als eerste groep deel te nemen aan een proef waarbij zij zich regelmatig met hun duim aan een inlogzuil moesten identificeren. Ze kregen ook een kaart met biometrische gegevens. Deze function creep van onderop lijkt zich nu te herhalen met de mobiele vingerscan, het breidt zich langzaam uit tot daklozen, junks, hangjongeren en tenslotte vraagt oom agent van iedereen de vingerafdruk om te kijken of er nog een boete openstaat.

Afschaf papieren vrij reizen kaartje abonnementshouders

Nu de afschaf van het papierentreinkaartje wegens aanhoudende tegenacties(vooralsnog) is mislukt, probeert de NS het op een andere manier.

Dit keer met een poging om voordeeluren-abonnement-houders die recht hebben op een aantal vrije reizendagen in het jaar, geen papieren vrije reizendagkaartjes meer te verstrekken. Zo probeert NS de weerstand te breken van de vaste NS klanten die zich tot nu toe niet in het keurslijf van het OV-chipkaart surveillancesysteem lieten persen.

NS stuurt klanten met een voordeelabonnement- waaraan de vrije reizendagen gekoppeld zijn, inmiddels zodra zij hun nieuwe abonnementskaart betalen een brief met de mededeling dat het voortaan afgelopen is met het toesturen van de papierenvrije reizendagen, die men voorheen voor het betaalde jaar kreeg toegestuurd. Vrije reisdagen kunnen alleen nog worden opgenomen als mensen hun voordeel-uren-abonnement- bewijs activeren en de vrije reizen elektronisch op de kaart opladen op het moment dat ze er gebruik van willen maken. (bron…)

Alle dreigbrieven die de NS de afgelopen jaren stuurde aan deze groep reizigers dat men verplicht zou zijn om de abonnementskaart op te laden, ook al hadden zij daar bij het afsluiten van het abonnement nooit mee ingestemd, hebben blijkbaar niet geholpen. Dit keer worden de klanten ‘vriendelijk verzocht’ om de kaart op te laden; met als toelichting dat wie dat niet doet geen gebruik meer kan maken van de vrije reisdagen waar men voor heeft  betaald.

Die vlieger gaat echter niet op, want NS mag natuurlijk niet eenzijdig de contractuele verplichtingen veranderen. Het bedrijf pleegt met deze nieuwe maatregel eenvoudigweg contractbreuk volgens de Wet oneerlijke handelspraktijken.

Vrijbit in actie tegen ontoelaatbaar bespieden van reisgedrag door NS

Burgerrechtenvereniging Vrijbit heeft zich daarom opgeworpen om de NS over deze ontoelaatbare handelswijze een halt toe te roepen.  In het belang van haar leden en vanwege het algemeen belang dat het recht op bescherming van de privacy gerespecteerd dient te worden, is de NS formeel juridisch de wacht aangezegd.

Immers ook wie een voordeelurenabonnement uitsluitend elektronisch zou activeren zonder op saldo te gaan reizen, maar enkel om gebruik te kunnen maken van de vrije reizen dagen, raakt op die manier zijn vrijheid kwijt om onbespied te kunnen reizen. Want  bij het inchecken voor de vrije reisdag registreert de NS dan namelijk exact op welke dag, hoe laat en op welk station men van de vrije reisdag  gebruik gaat maken. Terwijl de NS daar niks mee te maken heeft. Abonnementshouders hoeven niet te accepteren dat zij op deze manier gechanteerd worden om hun privacy op te geven. Zij sloten namelijk uitsluitend een contract af waarin geregeld is dat zij met korting mogen reizen als het abonnementsgeld op tijd wordt voldaan en geen overeenkomst die de NS machtigt om gegevens vast te leggen over het reisgedrag.

Wat is het probleem?

Door klanten te dwingen om gebruik te maken van een geactiveerde OV-chipkaart bemachtigen zowel de NS als het overkoepelende OV-chipkaartbedrijf Translink, gepersonaliseerde reisgegevens waar men niks mee nodig heeft.

Gegevens die men vervolgens sec al kan gaan gebruiken voor commerciële toepassingen waar de klant misschien wel helemaal niet van gediend is.  Maar zodra mensen aan het elektronisch OV-chipkaartsysteem worden uitgeleverd schept dit vervolgens ook de  mogelijkheid om hun reisgegevens te koppelen aan andere data. Zoals aan iemands betaalgegevens, aan de registraties van gezichtsherkennende camerasystemen bij de checkpoints, en gegevens die via wikitracking of GPS uitpeiling kunnen vastleggen hoe mensen zich op de stations en in de treinen gedragen.

Allemaal gegevens die grondstof vormen voor het analyseren van wie een persoon is, waar zijn voorkeur naar uitgaat, welke interesses men heeft en volgens welke patronen men reist. Bijvoorbeeld qua frequentie, tijd, trajecten t/m een automatische koppeling aan het gelijktijdig reizen met anderen. Waarmee de mogelijkheid ontstaat dat bijvoorbeeld data analyse kan uitwijzen dat mensen die totaal vreemden voor elkaar zijn, volgens computerprogramma’s aan elkaar gelinkt worden op grond van overeenkomend reisgedrag. Wie zich realiseert dat de technische mogelijkheden voor deze zogenaamde ’profiling’ momenteel al zo geavanceerd zijn dat computer programma’s  aan de hand van zulke gegevens al tamelijk nauwkeurig het te verwachten toekomstig gedrag van mensen kunnen voorspellen, vormt zich een idee over de mogelijkheden tot ‘monitoring’. En dat gaat bepaald een stap verder dan dat de betrokkene gerichte advertenties kan verwachten of op zijn geboortedag gefeliciteerd kan worden door het incheckapparaat waar men voor paal staat .

Bovendien functioneert NS op deze manier als verlengstuk van de politie-en justitiediensten. Die hebben namelijk op grond van de Wet vorderen gegevens(2005) de bevoegdheid om alle klantgegevens op te eisen. Met als gevolg dat NS deze diensten faciliteert om wel erg gemakkelijk van alle treinreizigers in de gaten te kunnen houden wanneer, in gezelschap van wie en volgens welke gedragspatronen, mensen gebruik maken van het openbaar vervoer. Waar deze mogelijkheden nu al worden gebruikt voor zowel het opvragen van gegevens over verdachte individuen als voor het opvragen van bulkgegevens over welke personen op een bepaald tijdstip zich op een bepaald station bevonden of op een bepaald traject reisden, gaan de plannen van de inmiddels genationaliseerde politie nog veel verder. Daar wordt immers, zoals recent bekend werd gemaakt, hard gewerkt aan een ‘total-sensor-surveillance- systeem’. En wat dat betekent als uw gegevens een hit blijken te vertonen met het gedrag van iemand die als verdachte wordt aangemerkt, laat zich raden. Ook als dat soort hits op toevalligheden zijn gebaseerd, of analyse er bijvoorbeeld naast zit omdat data uit hun verband worden verwerkt, er een foutje is geslopen in de registratie van een naam, nummer, adres e.d. kunnen mensen dan als ‘administratieve verdachten’ worden aangezien. Die vervolgens zelf hun onschuld moeten zien aan te tonen, omdat computerdata nog steeds vaak als zodanig harde bewijzen worden beschouwd  dat het ‘onschuldprincipe’ van de Rechtstaat er makkelijk door aan de kant wordt geschoven.  

Juridische stappen

Vrijbit heeft de directie van de NS per brief verzocht om: A- Af te zien van het afschaffen van het papieren treinkaartje en van de papieren vrije reisdagen kaartjes in het bijzonder, en

B- Om klanten met een voordeel-uren-abonnement die geen gebruik willen maken van een elektronisch OVbetaal-en surveillance systeem, een alternatief te bieden waardoor een trein conducteur ook zonder dat het abonnementsbewijs geactiveerd is kan zien of er voor het abonnement is betaald.( brief 12-3-2014 aan NS).

In samenwerking met stichting Meldpunt Misbruik ID-plicht voert Vrijbit al sinds 2008 geregeld actie tegen het verfoeide OV-chipkaart systeem. Niet alleen uit privacyoverwegingen, maar eveneens vanwege de veiligheidsgevaren die aan het systeem kleven. En vanwege de onwenselijke ontwikkeling dat steeds meer delen van de publieke ruimte erdoor verloren dreigen te gaan doordat van oorsprong openbare grondgebied ,waarop stations en OV halteplaatsen werden gebouwd, niet meer vrij toegankelijk is voor personen die niet in het bezit zijn van een elektronische toegangskaart met een minimum saldo. En ook omdat men de burgers een rad voor ogen draaide bij het afdwingen van de invoering van dit systeem omdat dit zogenaamd voornamelijk bedoeld was om het gemak van de reizigers te dienen(bron)

Steun de actie

Gedupeerden kunnen de druk tegenover NS opvoeren door op individuele basis zelf ook de NS aan te klagen, door zich te voegen in de Vrijbit actie en door klachten in te dienen bij reizigersorganisatie ROVER.

Ook steun in de vorm van een lidmaatschap en/of donatie aan Burgerrechtenvereniging Vrijbit zou  een welkome bijdrage vormen die het mogelijk maakt om het werk van de vereniging vol te houden.

Bronnen:

Vrijbit Dossier OV-chipkaart . https://www.vrijbit.nl/dossiers/dossier-ov.html?start=4

Info NS vrije reizendagen http://www.ns.nl/reizigers/producten/abonnementen/keuzedagen-bij-een-voordeelurenabonnement.html

17-2-2014 NRC Total sensor surveillance system https://www.vrijbit.nl/dossiers/dossier-identificatieplicht/item/download/321_787342c9dec988ee8f35c2f84b039b7d.html

promo video NS over het activeren abonnementen ‘voor het  gemak’ http://www.youtube.com/watch?v=o8iKC5OXdAE

Persbericht Utrecht: 5-6-2009

Aanscherping regelgeving: IEDERE BURGER in verdachten-data-bank

Maandag 6 juli 2009 wordt tussen 19.05 - 19.20 uur het Wetsvoorstel ‘identiteitsvaststelling verdachten, veroordeelden en getuigen' in de Eerste Kamer ‘behandeld' (31436)

Formeel introduceert het voorstel een identificatieplicht voor verdachten ten opzichte van een rechterlijk ambtenaar(1) voor een gedetineerde verdachte of een veroordeelde ten opzichte van de directeur of hoofd van een inrichting of psychiatrisch ziekenhuis(2). Verder heeft dit wetsvoorstel tot doel getuigen de verplichting op te leggen zich tegenover de rechter te identificeren(3).