zondag, 28 maart 2010 12:07

OV-chipkaart Prijswinnaar Flaterprijzen

Op 1 januari 2010 werd de OV-chipkaart  door de lezers van Webwereld uitgeroepen tot 'ict-flop van het afgelopen jaar'. Daarnaast won op 15 maart 2010 dit 'slechtste product van het jaar' de 'Flater Award' van de Consumentenbond.

De OV-chipkaart heeft deze twijfelachtige eer te danken aan gedoe met in- en uitchecken, onterecht afgeschreven bedragen, onduidelijkheid bij het overstappen en soms een hogere ritprijs, 40.000 studenten die geen kaart kregen waar ze recht op hebben, pasfoto’s die zoekraken, terreur van omroepberichten op stations en in de treinen, grootschalige politie-inzet voor bewaking van tolpoorten, studenten met nood-OVkaart bedreigd door conducteurs, intimidatie van weigeraars chipuitleessysteem abonnementkaarten, 7 jaar vastleggen reisgegevens van mensen met vrij-reizen-kaart enz...

Op 23 maart 2010 kwam ook uitspraak van de rechtszaak bij de Hoge Raad dat de vervoersbedrijven niet zomaar pasfoto’s van hun reizigers mogen verstrekken aan het Openbaar Ministerie, als die de gegevens opvraagt van iedereen die op een bepaald tijdstip op een bepaald station of traject geregistreerd werd aan de hand van het OV-kaartsysteem. Alle andere gegevens: naam, adres, woonplaats, kaartnummer, soort kaart (inclusief koppeling aan het Burger Service Nummer als het studenten betreft) mogen wel collectief worden opgevraagd door het OM. Pasfoto’s alleen als daar een specifiek verzoek voor wordt ingediend.
Dat de vervoersbedrijven de pasfoto’s helemaal niet in bezit mógen hebben, als mensen daar vooraf geen uitdrukkelijke toestemming voor hebben verleend, bleef onvermeld.

Laatste ontwikkeling in dit drama is dat de voorlopige studentenkaarten sinds 16 maart niet meer geldig zijn. Pech voor de 40.000 studenten die al meer dan een half jaar tevergeefs trachten om de kaart waar ze recht op hebben te bemachtigen. De staatssecretaris probeerde in de Tweede Kamer daar de studenten zélf de schuld van te geven, maar reizigersorganisatie ROVER nam het voor hen op, omdat de schuld overduidelijk bij de ‘studentenregisseur’ ligt die verantwoordelijk is voor de uitgifte van de studentenkaarten.

Duizenden studenten bleken al kapitalen aan telefoonkosten gespendeerd te hebben om te klagen over het uitblijven van hun rechtmatig reisbewijs. Ze bleken de kosten gemaakt te hebben omdat ze ondanks hun recht op gratis reizen toch losse vervoerskaarten moesten kopen om naar school en opleiding te kunnen gaan.  Er moesten snel 2e versie noodoplossing-kaarten komen en alle onkosten aan telefoon- en reiskosten zouden moeten worden vergoed door de studentenregisseur of rechtstreeks door het ministerie, dat deze organisatie in het leven had geroepen.

Na media-aandacht en vragen in de Tweede Kamer kregen studenten die Rover om hulp vroegen, deze tweede-lichting studentenkaarten toegestuurd. Toen bleek dat men verzuimd had om de controleurs, buschauffeurs, trambestuurders en politie te instrueren dat de nieuwe tijdelijke studentenkaarten -  te herkennen aan het woord STUDENT in rechterbovenhoek - na 16 maart wel geldig waren.
Dat leidde tot dramatische toestanden, waarbij studenten op weg naar school door controleurs en politie ten onrechte beticht werden van zwartrijden en gedreigd werden ze de trein uit te zetten. Ook probeerde men de geldige kaarten op verdenking van fraude in te nemen.

Inmiddels heeft de  Digital Security group van de Radboud Universiteit Nijmegen onder leiding van Bart Jacobs geld gekregen om een betere OV-kaart te ontwikkelen. Deze  OV-chip 2.0 zou geen inbreuk maken op de privacy van reizigers en bovendien zo transparant worden ontworpen dat gebruikers zelf kunnen controleren of en hoe het systeem werkt.

Dit alles dankzij een systeem dat heet ontworpen te zijn om het gemak van de reiziger te dienen.