Toon items op tag: privacyschending

Zaterdagavond 26-9-2009, vermoeid na een drukke dag in Den Haag ging ik retour naar Utrecht. De heenweg was al niet zonder perikelen verlopen. Na eerst vertraging bij vertrek van Utrecht CS door chaos op het spoor omdat er weer eens een treinbotsing ravage aanrichtte nadat er door ‘rood’ gereden was slipte in Gouda een jonge vrouw van de treeplank tussen trein en perron. Ook dat leverde oponthoud op omdat de conducteurs zich er eerst van wilde overtuigen of het slachtoffer haar reis wel kon vervolgen.

De terugreis liep echter uit op een soort rel door mijn weigering mijn abonnementkaart te laten uitlezen door een chipuitleesapparaat.

Dit ging als volgt:

Gepubliceerd in Dossier OV

Vandaag heeft de Tweede Kamer zich (na ruim 4 ½ jaar eindelijk) uitgesproken tegen de privacyschendende en onveiligheid oproepende praktijk van de Belastingdienst om het zakelijke BTW nummer van kleine zelfstandigen standaard te koppelen aan het persoonlijke Burgerservicenummer van de eigenaar van een eenmanszaak.

Met algemene stemmen werd de motie van VVD en PvdA aangenomen om voor nieuwe ZZPers een BTW nummer te gebruiken dat niet gekoppeld is aan het Burgerservicenummer en bestaande ZZPers de mogelijkheid te bieden om een nieuw BTW nummer aan te vragen.

Al vanaf 2009 voert Burgerrechtenvereniging Vrijbit actie tegen de praktijk van de Belastingdienst om het zakelijke BTW nummer van kleine zelfstandigen te koppelen aan hun persoonlijke Burgerservicenummer. Bron:chronologisch verslag vanaf 2009

Zodra de regering deze motie omzet in ander te voeren beleid, komt daarmee een eind aan de praktijk waarvoor de Belastingdienst  drie jaar terug al de Big Brother Award 2010 ontving.

En wordt de energie beloond van enige volhardende ZZPers die jarenlang zowel via de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel als de politiek een verandering probeerden af te dwingen van de praktijk dat de KvK nieuwe ZZP aanmeldingen rechtstreeks aanmeldt bij de Belastingdienst die daar dan automatisch een BSN gekoppeld-BTW nummer voor uitreikt.

ZZP-ers die niet actief in gevaar wensten te worden gebracht door de risicovolle koppeling van een nummer zagen zich tot nu toe gedwongen om eindeloze correspondenties te voeren met de Belastingdienst en met juridische claims te dreigen, wilden ze de beschikking te krijgen over een BTW nummer wat niet gekoppeld is aan hun persoonlijke registratienummer (waar ALLE info aan gekoppeld is waar de overheid over deze persoon over beschikt).  Wie die moed en tijd niet opbracht zag zich gedwongen om ofwel zichzelf willens en wetens bloot te stellen aan het risico van identiteitsfraude –of diefstal of geen gevolg te geven aan het (correct) vermelden van hun BSN-gekoppelde -BTW nummer op alle correspondentie en op de website van hun bedrijf.  Daar lijkt nu een eind aan te komen.

Voortschrijdend inzicht

Op 11 Juni 2011 schreef de Directeur – Generaal van de Belastingdienst namens het ministerie van Financiën nog aan Vrijbit dat niet van zins was om het beleid op dit punt te wijzigen ‘omdat het parallele gebruik van twee registratienummers beduidend minder efficiënt zou zijn omdat het de overheid zou hinderen in de dienstverlening en handhavingsactiviteiten’. En beweerde deze nog dat ‘het BSN een neutraal karakter heeft wat geen persoonskenmerken bevat en waar geen andere informatie over de betrokkene kan worden afgeleid’.

Een stelling waar in het rapport  i-Overheid de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid(WRR) al begin maart 2011 gehakt van had gemaakt - en het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) in haar Jaarverslag 2012 eveneens korte metten mee maakte.

Gepubliceerd in Dossier BTW ZZP BSN

In oktober 2023 liet de eigenaar van Boon’s supermarkt in het centrum van Utrecht een camera surveillance systeem installeren dat gebruik maakt van artificiële/kunstmatige intelligentie (AI). Om onopgehelderde reden ontstond hier in februari dit jaar ineens landelijke media aandacht voor. Omdat toen pas doordrong dat er best grote bezwaren kleven aan de opmars van dergelijke systemen. Vrijbit heeft per brief aan B&W van Utrecht duidelijk gemaakt dat het daarbij niet uitsluitend om een private zaak van een particuliere ondernemer gaat maar wel degelijk ook een zaak van publiek belang vormt waar het stadsbestuur, vanwege de zorgplicht voor haar inwoners, een rol in dient te spelen.

Ogenschijnlijk gaat het hier immers om een particuliere winkel die zich met dit systeem hoopt te vrijwaren van winkeldiefstal en lijkt dit geen zaak van publiek belang omdat mensen niet verplicht zijn om in de betreffende winkel hun boodschappen te doen.

Dat zou op zich geen probleem zijn in geval deze kruidenier A. de enige ondernemer in Utrecht was die zo’n herkenningsdetectiesysteem zou gebruiken. En B. mits daarbij de mensen voordat zij die de winkel betreden duidelijk wordt gemaakt dat zij binnen constant zullen worden gefilmd. Zodat het beeldmateriaal- waaronder voor gezichtsherkenning geschikte opnamen- beschikbaar komen voor een zelflerend kunstmatige intelligentie systeem en uitwisseling met andere computersystemen.

Toch ligt dat volgens Vrijbit genuanceerder omdat het gaat over een onderneming die de inwoners voorziet van eerste levensbehoeften. Want wat nou als alle supermarkten de raad van de betreffende ondernemer ‘Ik raad dit iedere winkelier aan’ ter harte zouden nemen? En als de wildgroei van deze AI surveillance systemen zich zou uitstekken tot alle ondernemingen en instellingen waar iedereen van afhankelijk is voor de eerste levensbehoeften. Te denken valt dan aan apotheken en onderwijsinstellingen bijvoorbeeld. Dan ontstaat er een systeemdwang waarbij het fundamentele mensenrecht op bescherming van een privéleven voor onschuldige burgers wordt aangetast en waarbij de pijler van het onschuldsprincipe onder de rechtsstaat instort.

Vandaar dat Vrijbit het stadsbestuur heeft opgeroepen:

  • Om een inventarisatie bij te houden van waar in de stad dergelijke systemen worden geëxploiteerd,
  • Onderzoek te laten doen naar de manier waarop deze AI-surveillance systemen functioneren,
  • Te overwegen of ondernemers die de bewoners voorzien van eerste levensbehoeften wel gerechtigd zijn om bij gebruik van AI-surveillance systemen een vergunning te krijgen of te behouden.

Waarbij we niet moeten vergeten dat de consequenties van het gebruik van dergelijke particuliere camerasystemen door politie en justitie als een gratis aan te boren goudmijn zullen worden beschouwd, omdat men daarmee- net als met het ‘ Camera in Beeld’ systeem intensief gebruik kan maken bewakingscamera systemen ook wanneer deze niet voldoen aan wettelijke bepalingen.

Gepubliceerd in Dossier Registratie

Door Burgerrechtenvereniging Vrijbit gesignaleerde belangrijke ontwikkelingen in 2014 aangaande de inperkingen en aantastingen van het fundamentele mensenrecht om in vrijheid te kunnen leven zonder bespied te worden. 

Ook dit jaar leverde Vrijbit weer informatie aan bij het College voor de Rechten van de Mens (CRM) ten behoeve van het in april te verschijnen jaarlijkse rapport over de stand van de mensenrechten in Nederland.

Wij schreven het CRM dat we in 2014 signaleerden:

- Verdere verslechtering van het respecteren door overheid, semi-overheid en bedrijven  van het fundamentele recht op bescherming van de privésfeer (hierna aangeduid als ‘Privacy’).

- Verdere verslechtering van de mogelijkheden tot juridisch verweer tegen inperkingen en aantastingen van de privacy door burgers en belangengroepen die opkomen voor het algemeen belang van privacy. Met als voorbeeld dat de bestuursrechterlijk zaken tegen gebruik van biometrie en RFID-chips in paspoorten en ID-kaarten nog steeds stil liggen.

De civiele zaak tegen de Paspoortwet is aangeland bij de Hoge Raad maar daar procedureel nog steeds kan stuklopen op de oorspronkelijke uitspraak in 2011 dat eisers niet als ontvankelijke partij werden erkent. Voor bronvermelding zie Privacy First

NB specifiek vragen we uw aandacht voor het feit dat vanaf 20-1-2014 weliswaar weer ID-kaarten verkrijgbaar zijn gesteld aan burgers zonder dat zij daarvoor hun vingerafdrukken hoeven af te geven, maar dat dit bepaald geen oplossing biedt voor de bezwaren tegen het doorgaan met registreren van vingerafdrukken voor paspoorten EN voor het gebruik van de digitale gezichtsopname in de identiteitsdocumenten en eraan gelieerde database noch voor het gebruik van onveilige RFID-chips in de documenten waardoor persoonsgegevens op afstand uit de documenten uitleesbaar zijn.

- Verder toegenomen wantrouwen van burgers versus overheid die het hooghouden van de Mensenrechten met de mond belijdt maar met voeten treedt. ( wet SYRi uit 2014  tart ieder respect voor privacy van alle burgers die gebruik maken van enige voorziening. Zie: Privacybarometer & BBAward nominatie van Vrijbit in de categorie personen. 

- Verder toegenomen minachting van de regering en het parlement voor het principieel in acht nemen van principes volgens het EVRM art 8 bij de totstandkoming van nieuwe /aangepaste wet-en regelgeving ( doelbinding, subsidiariteit & proportionaliteit, zelfs maar eerst zorgvuldig nadenken over voorstellen en afwegingen maken of deze strijdig of cumulatief is met al bestaande regelgeving ontbreekt systematisch) zie voor onderbouwing ‘ De wet als kunstwerk’van oud senator Witteveen.

  - Toenemend besef bij overheid, bedrijfsleven en burgers dat Privacy een belangrijke voorwaarde is om in vrijheid te kunnen leven. Met helaas nog weinig gevolgen voor wat betreft de consequenties die burgers hieraan verbinden inzake hun eigen gedrag met betrekking tot het aanleveren van allerhande data over hun doen en laten  (en dat van de mensen waar ze mee omgaan). Waarbij opgemerkt dat wat er met alle verzamelde data gebeurt en kan gebeuren nauwelijks te volgen is voor ‘gewone mensen’ en alternatieve communicatie- zonder het vastleggen van complete gedragsprofielen- vaak ingewikkeld of onmogelijk wordt gemaakt.

En we als trend in 2014 constateren dat de vermelding ‘Natuurlijk achten we de Mensenrechten van belang’ of ’handelen we met inachtneming van de mensenrechten’ door overheden en bedrijven opgeld deed alsof men met het publiceren van dergelijke zinsneden al voldaan zou hebben aan het respecteren van de mensenrechten.

- Toenemende minachting voor rechterlijke uitspraken door overheid en toezichthouders NZa en CBP en de zorgverzekeraars via het VZVZ verbond wat het landelijk EPD-LSP runt . 

Waarbij we u per brief op 15-10-2014 al uitgebreid wezen op de voorbeelden hoe alle medische gegevens van de gehele bevolking via het Diagnose behandelsysteem DIS al beschikbaar zijn voor de overheid, zorgverleners, wetenschappers, beleidsmakers en private partijen. (waarbij in de Zembla tv uitzending op 17-4-2014  voor alle kijkers ondubbelzinnig werd duidelijk gemaakt dat burgers glashard bedonderd worden met de voorstelling van zaken dat de DIS gegevens geanonimiseerd zouden zijn. http://zembla.vara.nl/seizoenen/2014/afleveringen/17-04-2014

Hoe uitspraken t.a.v. privacy in GGZ door NZa werden genegeerd, hoe ongebreidelde dataopslag door zorgverzekeraars wordt gefaciliteerd door het CBP dat een apert onrechtmatige gedragscode van zorgverzekeraars goedkeurde en vervolgens, na daarvoor door de rechter te zijn teruggefloten, niet overgaat tot handhaving tegen zorgverzekeringsmaatschappijen die allemaal al jaren zonder de daarvoor vereiste gedragscode medische gegevens verwerken.  

- Grove aanvallen op het recht op privacy van patiënten en medische beroepsgeheim door zorgverleners door gezamenlijk optreden van overheid, zorgverzekeraars en toezichthouders.

Voor onderbouwing met bronvermelding verwijzen we naar de nominatie voor de Zorgverzekeraars Nederland en minister Schippers die wij aan Bits of Freedom stuurden voor de uitreiking van de Big Brother Award aan de grootste privacyschenders van 2014 zie: https://www.vrijbit.nl/dossiers/dossier-verzet/item/1016-big-brother-award-2014.html.

NB voor nog veel meer ontwikkelingen in deze sector in 2014, zoals het slinks invoeren van een ID-plicht vanaf de geboorte via zorgverzekeringswetgeving, omkopen en chanteren van zorgverleners om meer aansluitingen op het EPD-LSP te forceren, wetsvoorstellen om politie en justitie toegang tot alle medische gegevens te geven, gedogen en stimuleren van de minister om alle medische gegevens zonder toestemming van betrokkenen rechtstreeks te kunnen inzien via de Inspectie Gezondheidszorg en materiële controles op fraude door zorgverzekeraars, en meer Zie de bronvermeldingen van ons ‘Chronologische verslag over de jacht op onze medische gegevens’. Waarbij alle publicaties van stichting KDVP en VPHuisartsen die zich inzetten voor behoud van privacy in GGZ en eerstelijnszorg zijn inbegrepen en artikelen te vinden zijn van de Privacybarometer die eveneens aanhoudend waarschuwt over de wijze waarop de mensenrechten in de zorg  systematisch en moedwillig vanwege economische belangen de nek om worden gedraaid. https://www.vrijbit.nl/dossiers/dossier-epd/item/919-e-lek-tronisch-pati%C3%ABntengegevens-uitwisselings-doordruksysteem-epd.html

Als voorbeelden op gebied van Justitie stippen we aan het negeren van rechterlijke uitspraken van het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) inzake het voorzien in ‘bed, bad en brood’ aan alle inwoners van het land ongeacht of zij een legale status hebben en van Centrale Raad van Beroep (CRvB) 17-12-2014. Zie: http://www.logogemeenten.nl/nieuws/item/162/rechtbank-utrecht-staatssecretaris-moet-bed-bad-en-brood-bieden.

Evenals het negeren van de uitspraak van het EU Hof van Justitie 8-4-2014 dat de EU dataretentieplicht onrechtmatig is beoordeeld en dus de nationale bewaarplicht telecommunicatiegegevens die hierop is gebaseerd is per onmiddellijk dient te worden stopgezet.

Bronnen: 8-4-2014 uitspraak EUHvJ http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=150642&doclang=EN

19-11-2014 Kabinet  handhaaft bewaarplicht http://www.villamedia.nl/nieuws/bericht/kabinet-handhaaft-bewaarplicht

Daarnaast zijn er nog veel meer ontwikkelingen in 2014 die ertoe leiden dat van het recht om onbespied door het leven te mogen gaan nauwelijks meer gebruik kan worden gemaakt.

We noemen daarvan nog enkele in het oog springende ontwikkelingen in 2014, zonder dat deze opsomming als compleet dient te worden beschouwd:

- De ongebreidelde digitalisering van overheidsdiensten waarbij alle grootschalige ICT projecten systematisch tot rampzalige gevolgen leiden.  Zie o.a. rapport Elias 33 326 parlementair onderzoek naar ICT projecten bij de overheid http://www.tweedekamer.nl/sites/default/files/field_uploads/33326-5-Eindrapport_tcm181-239826.pdf

Met speciaal ook aandacht voor het feit dat de wetsvoorstellen van minister Opstelten om de overheid de bevoegdheid te geven om in te breken in alle computeraansluitingen en computerbestanden (wereldwijd) gehandhaafd blijft. Wat ook een vorm van ontwikkeling vormt van een zo’n draconisch voorstel. Hetzelfde geldt overigens ook voor de ‘ontwikkeling’ dat via Binnenlandse Zaken  geen openheid wordt gegeven over het functioneren van AIVD-MIVD in het kader van het 9 Eyes systeem waar de Nederlandse overheid samen met de NSA hoofdrollen spelers vormen in de wereldwijde PRISM- XKeyscore surveillance programma’s.

-  De wijze waarop de decentralisatie van nagenoeg de gehele zorgsector vanaf 1 januari 2015 via de gemeentes dient te worden georganiseerd - zonder dat ook maar 1 gemeente de zaken op orde heeft qua bescherming van persoonsgegevens en totaal onduidelijk is waar de verantwoordelijkheden liggen en dus hoe het staat met de rechtsbescherming van burgers als onbevoegden toegang tot hun persoonlijke gegevens krijgen.

 -  Uitdijende surveillance netwerken via cameratoezicht zonder dat dit zelfs maar daadwerkelijk een bijdrage levert aan het vergroten van de veiligheid ( en helemaal geen rekening wordt gehouden met de negatieve effecten van een bevolking die zich voortdurend bespioneerd voelt)waarbij het uitdrukkelijk niet enkel gaat over bewakingscamera’s maar om aan elkaar gekoppelde systemen van private en publieke partijen om binnen gebieden zoals het centrum van een stad real-time alle bewegingen van iedereen die zich op straat bevindt te kunnen beoordelen op ‘ongewenst gedrag’.

- Voortgaande registratiedrift om alle reis gedragingen van openbaar vervoerreizigers en automobilisten te registreren, te controleren en te monitoren. Met als voorbeelden de  afschaf van het papieren treinkaartje op 9-7-2014. http://www.treinreiziger.nl/actueel/binnenland/papieren_treinkaartje_met_korting_verdwijnt_per_9_juli-146235

En wat betreft het in kaart brengen van de gedragingen en  gedragsprofielen van automobilisten de toenemende kenteken terreur in 2014 https://www.privacyfirst.nl/privacy-first/columns/item/797-de-kentekenterreur-van-de-overheid.html en de koppeling van parkeerdata aan gemeentes en Belastingdienst via systeemdwang van uitsluitend elektronisch kunnen betalen voor parkeerplaatsen https://www.privacyfirst.nl/aandachtsvelden/mobiliteit/item/789-massaal-gebruik-van-anpr-data-door-belastingdienst-stuit-op-weerstand.html

Tot slot geven we u mee dat de aanwezige leden op de laatste ledenvergadering (4-1-2015) er uitdrukkelijk op aandrongen dat we u in de consultatie zouden meegeven dat in de Jaarrapportage wat betreft het mensenrecht op de bescherming van een privéleven het jaar 2014 getypeerd wordt met de uitleg dat  het hele principe van dit fundamentele mensenrecht in feite een absolute fictie is geworden gezien het feit dat van kinderen vanaf het moment dat ze geboren worden ( en deels al prenataal) voortdurend wordt geregistreerd in welke omstandigheden ze verkeren,  hoe zij zich ontwikkelen, en of deze elektronische kind-volg-data wel binnen de kaders vallen van de vooropgezette structuren volgens welke iedereen zich, statistisch gezien, dient te ontwikkelen zonder risicoscores op te lopen, meldingen bij de kinderbescherming op te doen of verplichte bijsturing opgelegd te krijgen.

De vragenlijsten op de consultatiebureaus, die standaard vragen afvinken als ‘of de ouders wel blij zijn met het kind, men denkt de opvoeding wel aan te kunnen e.d. zijn niet nieuw, maar vormen wel nog steeds een stuitend begin van het nieuwe virtuele datapakket wat van iedere burger wordt vastgelegd. Met, sinds de verdere uitholling van de afscherming van medische gegevens tegen gebruik van derden; de koppeling aan een IDplicht vanaf de geboorte en de herstructurering van de zorg, wel degelijk als ultieme ontwikkeling van 2014 geboekstaafd kunnen worden als nieuw dieptepunt in de stand van de mensenrechten in Nederland in 2014.

Met de inbreng hoopt Vrijbit te bewerkstelligen dat het CRM zowel in de jaarrapportage als tijdens het aanstaande overleg op 29 januari met het ministerie tijdens de ambassadeursconferentie,

  • De punten qua gezondheidszorg eindelijk eens serieuzer gaan nemen als systematische grootscahlige mensenrechtenaantasting.
  • Onderkent hoe dramatisch het is dat kinderen vanaf de geboorte zodanig worden gescreend en gemonitord dat zij zich niet vrij kunnen ontwikkelen.
  • De 'vingerafdruk-vrije' ID-kaart, die we na jarenlange strijd sinds januari 2014 weer kunnen aanvragen, gaat opvoeren als summum van positieve ontwikkeling. Terwijl de bezwaren en gevaren van de biometrische gechipte paspoorten, identiteitsbewijzen en daar aan gekopplede overheidsdatabase nog lang niet zijn weggenomen.
Gepubliceerd in Lokaal Mensenrechtenbeleid

Update: 3-1-2015 Privacynieuwsdienst Waarom A-H met bonuskaart systeem 15 jaar achterloopt maar via opschoning database vasthoudt aan personalisering van de klantkaart als ‘heilige graal’ van de mogelijkheden van het gebruik van Big data over het koopgedrag van miljoenen klanten. zie...

Anonieme bonuskaart eindelijk standaard.

Toen A-H begin 2012 op ongeoorloofde wijze handel ging drijven met de privégegevens van haar klanten, trad Burgerrechtenvereniging Vrijbit daar met succes tegen op. De actie ‘Mijn Bonus’ werd afgeblazen. Sinds 21 oktober 2013 wordt er nu een nieuw bonuskaartensysteem geïntroduceerd, omdat A-H de moed niet heeft opgegeven, om de schat aan persoonsgegevens waarover men beschikt te gaan verzilveren.

Mooi aan ‘de nieuwe Bonuskaart’ is dat de anonieme bonuskaart, die  A-H al sinds 1998 verplicht dient te verstrekken, nu als standaard kaart wordt uitgegeven. Het gedoe met invullen van formulieren, waarbij veel klanten ten onrechte dachten dat men alleen bonusvoordeel kon krijgen in ruil voor persoonsgegevens, is komen te vervallen. In alle filialen krijgen klanten bij de kassa ‘ de nieuwe bonuskaart’ die vanaf 6 januari 2014 de huidige klantenkaart gaat vervangen.

Van anonieme Bonuskaart naar een Persoonsgebonden klantenkaart

De clou van de nieuwe kaarten is dat deze bij uitgifte weliswaar anoniem zijn maar dat klanten verleid worden om ze zelf via de website van A-H te gaan omzetten tot persoonsgebonden kaarten. De kaart wordt zo 3x meer waard, men kan daarmee extra Air Miles sparen, krijgt verjaardagsaanbiedingen, en komt in aanmerking voor welkomstdeals als de kaart vóór 27 december wordt geactiveerd.

Met deze omzetting “wij van A-H noemen dat activeren” maakt de klant  een eigen AH-profiel aan en gaat men akkoord met de nieuwe A-H privacyvoorwaarden. Men geeft dan formeel toestemming aan A-H voor het bewaren en gebruiken van de aankoop (en eventueel websitebezoek) gegevens, in combinatie met iemands naam, geboortedatum , sekse en woon –en e-mailadres. De toestemming behelst dat de data:

  •  2 jaar en 4 maanden bewaard mogen worden,
  • Gebruikt mogen worden voor analyse van het eigen koop- en bezoekgedrag,
  • Gebruikt mogen worden voor vergelijking met het gedrag van andere klanten( in zelfde postcodegebied, van zelfde leeftijd, zelfde geslacht, zelfde of juist ander gedrag qua aankoop bepaalde producten, neiging tot gebruikmaken van kortingen, dagaanbiedingen, sensitief voor inrichting winkelschappen, tijdstip van winkelen, frequentie boodschappen doen, enz.
  • A-H gerechtigd is deze data en de gegevens die men aan data-analyse ontleend te gebruiken voor persoonsgerichte reclame die gemiddeld 2 keer per week per e-mail en/of per post worden gestuurd, en getoond worden via ah.nl en in de mobiele apps van Albert Heijn.

 Dat A-H deze gegevens bij vordering ook dient te verstrekken aan politie en sociale recherchediensten is bij de deal inbegrepen, en valt alleen voor wie dit al weet op te maken uit de versluierde voorlichting:  ‘Uitsluitend indien Albert Heijn hiertoe wettelijk is verplicht, worden persoonsgegevens verstrekt aan toezichthouders, fiscale autoriteiten en opsporingsinstanties. Je persoonsgegevens kunnen in dit kader ook worden doorgegeven naar ontvangers in landen buiten de Europese Economische Ruimte’ Lees…

Wettelijk kader

Volgens de wet voldoet A-H nu formeel aan de wettelijke verplichting dat de klantgegevens enkel gebruikt mogen worden voor doeleinden waarvoor de betrokkenen vooraf en goed geïnformeerd toestemming verleenden.  Al is dubieus of dat ook nog het geval is bij de clausule dat wie zijn kaart personifieert achteraf toestemming geacht wordt te geven voor de verwerking van de data over het koopgedrag van de voorgaande 3 maanden.  En in de praktijk kan men met recht wagen te betwijfelen of mensen daadwerkelijk overzien wat de consequenties zijn wanneer zij toestemming geven.

Ook valt praktisch moeilijk  te controleren of A-H zich wel houdt aan de vereisten van wetgeving met betrekking tot eerlijke handelspraktijken, met de wervingsactie dat de anonieme bonuskaart recht geeft op 1/3 bonusvoordeelwaarde in vergelijking met de gepersonifieerde klantenkaart.

De folder waar de nieuwe bonuskaart aan vast gehecht is vermeld ‘Uw gegevens zijn in veilige handen’ En ook ‘wij vragen alleen om uw persoonlijke gegevens als wij die nodig hebben om u nog beter van dienst te kunnen zijn’. Aangezien A-H een bedrijf is wat simpelweg winst beoogt te maken, is dit als een misleidende reclame uiting aan te merken. Iets wat misschien wel acceptabel is als reclame uiting over welk wasmiddel al dan niet als het meest veilig wordt aangeprezen. Maar kwalijk waar het gaat over het verzamelen van persoonsgegevens waarmee een commercieel bedrijf tot in detail inzicht kan krijgen in het privéleven van miljoenen klanten en met deze kennis ook in staat is om zonder dat betrokkenen daar weet van hebben hun gedrag ten aanzien van heel elementaire levensbehoeften kan manipuleren.

Bezint eer u begint uw persoonlijke data zijn goud waard

Voor mensen die het niet nodig of ronduit bezwaarlijk vinden dat een supermarkt precies gaat bijhouden wanneer en waar men boodschappen doet , wat men koopt en hoe men zich gedraagt, verandert er niks.

Mensen die geneigd zijn om de nieuwe bonuskaart te gaan activeren tot een persoonlijke klantenkaart willen we oproepen daar nog eens heel goed over na te denken. En om een idee te geven over wat het gevolg van het geven van toestemming kan betekenen, raden we iedereen aan om te kijken naar de recente video van de VPRO uitzending Tegenlicht waarin duidelijk wordt uitgelegd wat  data analyse van een winkelketen vermag. Hoe bijvoorbeeld op grond van het koopgedrag van een klant de supermarktketen al kan weten dat iemand zwanger is nog voordat de persoon dat zelf in de gaten heeft. Met het risico dat niet alleen de betrokkene en haar gezinsleden dit via een wel heel curieuze weg te weten komen, maar men ook de kans loopt om na het krijgen van een miskraam nog 2 jaar lang steeds persoonsgerichte reclame over babyvoeding te krijgen.

Zie video 28-10-2013 ‘uw persoonlijke data zijn goud waard’

Zo’n zelfde scenario tekent zich uit voor de waarschijnlijkheidsberekeningen die het bedrijfsleven kan maken op de vraag wie met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een ziekte onder de leden heeft. Zoals bijvoorbeeld Facebook, volgens een medewerker die hiertoe een opdracht had gekregen, makkelijk vrij nauwkeurig kan analyseren welke mensen binnenkort kanker zullen blijken te hebben.  (uitspraak bijeenkomst Platform Bescherming Burgerrechten 10 -12-2012 van persoon die de opdracht weigerde)

Herhaalde waarschuwing ’ Wat is het probleem?’ zie ook het artikel ‘A-H erlebnis, AH gaat klantgegevens verzilveren’ (17-1-2012)

Verlengstuk opsporingsdiensten
De b.v. Albert Heijn, fungeert met het vastleggen van gedragsgegevens als potentieel verlengstuk van de opsporingsdiensten. Met het gevaar dat klanten waarvan hun aankopen, tijdstip van aankopen doen en de combinatie met hoe zij de aankopen betalen, tot volkomen uit het verband gerukte conclusies kan leiden. De data maken bijvoorbeeld niet zichtbaar of men voor zichzelf inkopen deed, voor de buurvrouw of voor de sportvereniging, en zo kan men van een excessief drankgebruik worden verdacht omdat men voor de hele buurtvereniging inkopen doet.

Koopgedrag van invloed op afsluiten ziektekostenverzekering

Sinds 4 november 2007 handelt A-H niet enkel in de verkoop van supermarkt producten, maar ook in het aanbieden van A-H polissen voor zorgverzekeringen.
In 2005 begon A-H met een systeem waarin de klant wordt duidelijk gemaakt welke producten A-H als gezond beschouwd. Dit systeem van het ‘gezonde klavertjes-logo’ werd in 2009 uitgebreid met een programma waarin de klant ook gericht wordt aangestuurd bewust de keuze te maken om de producten met dit logo te kopen.
De ontwikkeling dat, in plaats van de zorgverleners en de overheid, de zorgverzekeraars in toenemende mate gaan bepalen hoe de zorg in Nederland wordt ingericht heeft sinds enkele jaren een grote vlucht genomen. Dat daarbij de kostenbeheersing van de ziekenzorg het uitgangspunt vormt, is daaraan inherent. Dit gaat gepaard met een ontwikkeling waarbij het steeds minder als taboe wordt beschouwd om de toegang tot zorg ter discussie te stellen voor bepaalde groepen patiënten. Met name het er op na houden van een, als ongezond getypeerde levensstijl, wordt publiekelijk steeds vaker geopperd als mogelijkheid om deze mensen met minder voorrang te gaan behandelen of een grotere eigen bijdrage in de zorg van te eisen.
De koppeling binnen een bedrijf, tussen handel in ziektekostenverzekeringen en handel in producten waarvan de verkoper zelf bepaalt wat men als ‘gezonde producten’ beschouwt, geeft de aanzet tot mogelijke belangenverstrengeling tussen het uitbaten van particuliere bedrijfsbelangen en het inrichten van een goede zorgsector.

Wat weet A-H allemaal nog meer ?


Het bedrijf heeft de beschikking heeft over een schrikbarende hoeveelheid persoonsgegevens. Het gaat niet enkel om miljoenen namen, woonadressen, e-mailadressen, gezinssamenstellings- ,en koopgedrag gegevens. Maar ook om de banknummers van klanten die elektronisch betalen. Bovendien bezit A-H gegevens van klanten die via pre-paidkaarten voor toegang betalen tot bel- en internetverkeer. A-H heeft zelfs beschikking over biometrische gegevens, waarmee klanten die niet gevolgd kunnen worden via de persoonlijke bonuskaart of bankgegevens toch identificeerbaar zijn.  Momenteel gaat dat voornamelijk door middel van cameraopnames die gezichtsherkenning mogelijk maken, niet alleen voor de beveiliging van een filiaal zelf maar ook voor politie, of bewakingsdiensten binnen een bepaald winkelgebied. In de toekomst kan dat gebruik nog verder strekken: het bedrijf blijkt geïnteresseerd in het ontwikkelen van wijzen waarop mensen met hun lichaamskenmerken zouden kunnen betalen, zoals de doorontwikkeling van de proef uit 2008/2009 om met vingerafdrukken te kunnen betalen.

Keuzevrijheid in private sector gaat voor supermarktwereld niet meer op


Bij kwesties van privacyschending door het particulier bedrijfsleven speelt altijd de keuzevrijheid van klanten een voorname rol. Wie het beleid van een bedrijf niet bevalt gaat immers naar een ander en als bedrijven klanten kwijtraken gaan ze hun leven wel beteren, zo luidt de filosofie van het zelfreinigend vermogen door marktwerking. Keuzevrijheid om niet bij A-H te kopen is echter voor veel mensen inmiddels niet langer een reële optie.
Kleine winkels, werden eerst door supermarkten uit de markt geconcurreerd, dus de mogelijkheid om basisbehoeften bij kleine winkels in de nabije omgeving te kunnen kopen bestaat voor velen alleen nog tijdens verre reizen of in verhalen van oude mensen. Inmiddels is ook de keuzemogelijkheid tussen supermarkten sterk verkleind omdat A-H zich op steeds meer plaatsen een  monopoliepositie verwerft. Zie voor klachten die daarover zijn ingediend bij de Nederlandse Mededingings Autoriteit - NMa 23-1-2009.

Schijn bedriegt als u denkt A-H een onschuldige inkijk te geven in uw koopgedrag.

Hoe onschuldig die inkijk in uw koopgegevens is, zou u nog weleens rauw op het dak kunnen vallen als u nog jaren na aankoop van een A-H product bijvoorbeeld door justitie ter verantwoording zou worden geroepen om uit te leggen wat u in 2009 om 14.15 uur in een bepaald A-H filiaal aan drank en verbandmiddelen kocht ( vruchtensap en pleisters), waarom u die dag eerder ook al boodschappen deed voor een ‘kennelijk gezellige bedoeld etentje’(gezien uw inkomen is de aanschaf van deze kaas toch niet aan te merken als een normale boodschap’) en later die dag een schoonmaakmiddel kwam kopen (op de gebruiksaanwijzing staat dat het o.a. bloedvlekken verwijdert). Of wanneer de inspecteur van de sociale recherche is opgevallen dat u zodanig luxe producten koopt dat dit aanleiding geeft tot een verdenking van uitkeringsfraude of de veronderstelling dat de tarieven van een sociale toelage als te riant mogen worden aangemerkt. Waarmee het verstandig is om rekening te houden met het feit dat in het Nederlandse rechtsbestel, formeel weliswaar is gebaseerd op het onschuld principe maar de overheid in de praktijk iedereen in de praktijk steeds meer als potentieel verdachte is gaan beschouwen. En met het gegeven dat steeds vaker een (administratieve) verdenking al aanleiding is om mensen te bestraffen, al behoort volgens de wet iemand officieel pas als bestraft te worden nadat de persoon volgens wettig en overtuigend bewijs schuldig is bevonden.

Actievoeren helpt

Vaak horen we mensen verzuchten dat het allemaal toch niks uitmaakt om op de bres te springen voor het behoud van de fundamentele rechten op bescherming van het privéleven. Of om op te komen voor een terughoudend en zorgvuldige omgang met het gebruik van persoonsgegevens.

Maar als niemand in 2012 in actie was gekomen, tegen de stiekeme wijziging van de privacyvoorwaarden door Albert Heijn B.V. en tegen de  actie ‘Mijn Bonuskaart’ was de supermarktketen ongestoord aan de haal gegaan met gegevens van een groot deel van hun klanten. Zonder dat ze daar toestemming voor hadden  en zonder dat de betrokkenen enige notie hadden gehad over wat er de afgelopen twee jaar met hun gegevenswas gebeurd.  

Dat liep anders omdat Burgerrechtenvereniging Vrijbit de moeite nam om een klacht in te dienen bij de directie van A-H en per brief aan het CBP te vragen om de actie een halt toe te roepen. Met per saldo als positief effect dat de privacy van miljoenen mensen die hun eten drinken toiletspullen enz. bij Albert Heijn kopen, door dit concern beter wordt gerespecteerd.

Dat een kleine Burgerrechtenvereniging als Vrijbit een groot bedrijf als A-H tot de orde kon roepen is beschouwen we als een succes wat moed geeft.  En als een stimulans om duidelijk te maken dat het wel degelijk zoden aan de dijk kan zetten als men in actie komt.

We roepen mensen daarom op om het niet gelaten te accepteren als hun privacy wordt aangetast. Om ook in actie te komen en/of om Vrijbit te steunen met een lidmaatschap of donatie om het werk te kunnen volhouden.

Gepubliceerd in Dossier Registratie

thumb_bajesboot

Bij de ontruiming van het kraakpand Schijnheilig in Amsterdam op 5 juli 2011 werden 52 actievoerders in vreemdelingendetentie gezet omdat ze hun identiteit niet bekend wilden maken. De burgemeester van Amsterdam deelde mee dat dit een standaardprocedure is die in deze stad zo’n 10 à 15 keer per week wordt toegepast. Op 26 juli 2011 oordeelde de rechter in Utrecht dat de korpschef mensen waarvan de identiteit niet is vastgesteld aan de IND mag overdragen en dat deze instantie hen vervolgens als vreemdelingen mag opsluiten. Lees…

Wat drijft actievoerders om niet te vertellen wie zij zijn wanneer zij door de politie als verdachten worden opgebracht?

Antwoord op deze vraag luidt dat wie als verdachte wordt opgebracht, en eventueel vervolgens strafrechtelijk wordt vervolgd, zich naamloos wil kunnen verdedigen bij de rechter. De rechter beslist dan of de politie en het Openbaar Ministerie(OM) wel in hun gelijk staan met hun respectievelijke verdenking en beschuldiging van strafbare feiten. Bij vrijspraak of ontheffing van rechtsvervolging wordt de zaak dan afgedaan zonder dat er toch een zweem van verdenking aan de naam van de betrokkene blijft kleven.

Gepubliceerd in Dossier Identificatieplicht

Op 3 mei 2022 lanceerde de EU Commissie de concept versie voor een EU-e-Health Data Space wetsvoorstel.  Die beoogt een EU wijd infrastructuursysteem op te zetten voor het standaardiseren en uitwisselen van alle zorgdata van de 448,4 miljoen inwoners in de Europese Unie. Bij goedkeuring zou alle opgenomen wet- en regelgeving uit de Verordening integraal door alle 27 lidstaten geïmplementeerd dienen te worden.

Dat omvat wet- en regelgeving voor het grensoverschrijdend interoperabel primaire gebruik van alle zorg- en sociale data in de EU via het digitale uitwisselings systeem eHDSI . Evenals voor het EU breed secundair beschikbaar stellen van al deze gegevens aan derde partijen voor ander doeleinden dan de directe zorgverlening.

De voorstellen zijn in velerlei opzichten hoogst problematisch.

  • Omdat zij fnuikend zouden uitpakken voor de privacy van patiënten en behoud van het medisch beroepsgeheim.
  • Omdat het openstellen van medische en sociale data aan anderen dan dirécte zorgverleners niet in het belang is van de gezondheid van de betrokken patiënt/cliënt en het onethisch en onwettig is zolang daar geen toestemming van betrokkenen voor is gegeven.
  • Omdat het gebruik voor wetenschappelijk onderzoek, beleidsdoeleinden en commerciële doeleinden, zonder toestemming van betrokkenen en zonder hen daarvan in kennis te stellen, indruist tegen de fundamentele principes van hun privacy rechten en recht op lichamelijke integriteit.
  • Uit veiligheidsoverwegingen omdat deze data een goudmijn vormen voor onbevoegde partijen, zowel voor commerciële uitbuiting als voor criminele en terroristische activiteiten.
  • Uit rechtsordelijke overwegingen. Omdat de EU het mandaat ontbeert om zich met de gezondheidszorg te bemoeien; behoudens als coördinator bij uitzonderlijke volksgezondheidsbedreigingen.
  • Uit juridische overwegingen omdat de definities van de uit te wisselen data, de doeleinden waarvoor ze gebruikt zouden kunnen gaan worden en de partijen die daarover kunnen gaan beschikken niet helder omschreven zijn en feitelijk ongelimiteerd. Zelfs het gebruik van de data buiten de EU wordt niet uitgesloten waarmee het buiten de jurisdictie van de rechtsbescherming door de EU wetgeving komt te vallen.
  • Omdat het in strijd is met het belang van dataminimalisatie.
  • Uit milieuoverwegingen omdat de exploitatie van immense datastromen een extra belasting vormen op het energieverbruik.
Gepubliceerd in Dossier Gezondheidszorg
dinsdag, 03 februari 2009 17:27

Het EPD de stand van zaken

Zoals ieder weet, komt er een elektronisch patiëntendossier (EPD), waarbij de zorgverleners (artsen, apotheken, ziekenhuizen, etc) verplicht worden zich aan te sluiten op het digitale landelijk schakelpunt. Daarmee kunnen de zorgaanbieders gegevens uitwisselen omtrent hun patiëntendossiers. De opzet is dat eind 2009 het overgrote deel van de zorgaanbieders is aangesloten. Deze wet is primair gericht op de zorgaanbieders, maar de patiënt is hier natuurlijk nauw bij betrokken, omdat zijn medische gegevens door betrokken zorgaanbieders onderling (kunnen) worden uitgewisseld.

Gepubliceerd in Dossier EPD

Geheugenopfrisser

slimlicht_spotlightHet vorige kabinet kwam in 2009 met wetsvoorstellen (31320 en 31374) tot wijziging van de elektriciteits- en gaswet, waarbij de huidige energiemeters zouden worden vervangen door meters die op afstand door de netwerkbeheerder en energieleverancier kunnen worden afgelezen. Deze digitale meters worden aangeduid als ‘slimme’ meters. 

Aanleiding voor de invoering van de digitale meter vormde Europese Richtlijnen  die officieel bedoeld zijn om via beter inzicht in energieverbruik de consument tot energie-efficiënter gedrag te brengen.

De manier waarop de Nederlandse wetgever de richtlijn wilde gaan uitvoeren, ging zo veel verder dan de internationale voorschriften dat het zelfs in strijd kwam met de fundamentele grondrechten zoals deze zijn vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. In het wetsvoorstel werden alle kleinverbruikers van energie verplicht om deze digitale meters in hun woning of werkplaats te laten installeren. Dat betekende dat de netbeheerder en de energieleverancier voortdurend het energiegebruik van de afnemers zouden kunnen nagaan.

Gepubliceerd in Dossier Slimme Energiemeter
zaterdag, 23 januari 2010 09:26

Huiszoeking bij uitkeringsgerechtigden

huiszoeking_CustomHet kabinet heeft bij de Tweede Kamer een pdf wetsvoorstel ingediend om bij wet te regelen dat controleambtenaren van uitkeringsorganisaties verplicht huiszoekingen mogen gaan doen bij burgers die gebruik maken van sociale voorzieningen, zonder dat er zelfs maar een verdenking tegen hen is dat zij zich schuldig zouden maken aan strafbare feiten.

De officiële titel van het wetsvoorstel:
"Voorstel van wet houdende een regeling in de sociale zekerheid van de rechtsgevolgen van het niet aantonen van de leefsituatie na het aanbod van een huisbezoek."
Gepubliceerd in Wet en Regelgeving
Pagina 1 van 4