maandag, 24 juni 2013 19:27

Jaarverslag 2012


Inleiding

Eind december 2012 telde de vereniging 250 leden. Een deel van die leden was actief betrokken bij het Vrijbitwerk. Werkzaamheden bestonden o.a. uit inzet voor kwesties waar men persoonlijk bij de aantasting van de privacy betrokken was en/of leverde een bijdrage, in sommige gevallen via hun specifieke kennis of vaardigheden, op een specifiek gebied/dossier.

vrijbittoplogo
Iedere eerste zondag van de maand organiseerde Vrijbit een maandelijkse ledenvergadering, waar op aanvraag ook belangstellenden welkom waren. Op deze bijeenkomsten werd een overzicht gegeven van wat er de afgelopen maand aan werk was verzet, toelichting gegeven op actuele kwesties, over acties op korte en langere termijn, welke bijeenkomsten bezocht dienden te worden, en wie welke taken op zich zou nemen. Naast deze praktische zaken was er op deze vergaderingen ook gelegenheid om medestanders te leren kennen, actiemateriaal op te halen, nieuwe documentatie in te zien en om inhoudelijke discussies te voeren over zienswijzen op ontwikkelingen en wijze van aanpak. Daarnaast vond veel één op één overleg plaats middels gesprekken, per e-mail en telefonisch.

Op 24 juni 2012, de dag waarop Vrijbit in 2008 werd opgericht, vond in Utrecht de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering plaats. Geconstateerd werd dat het werk van de vereniging, zowel uit oogpunt van belangenbehartiging voor de leden als uit algemeen maatschappelijke belang, in een grote behoefte bleef voorzien. Er werd vastgesteld dat het onderwerp ‘Privacy’ inmiddels in brede lagen van de bevolking onderkend wordt als een belangrijk issue en dat dit voor een niet onbelangrijk deel te danken is aan de voortrekkersrol die Vrijbit sinds 2008 speelde om dit onderwerp op de agenda te krijgen. Ook de voorzichtige vorderingen met betrekking tot een betere aanpak van privacybescherming werden als resultaat van de niet aflatende inzet aangemerkt. Daarbij werd niet alleen gedoeld op abstracties zoals van een toenemend bewustzijn inzake de doorgeschoten registratiedrift, maar ook op concrete aanzetten tot betere wetgeving inzake de bescherming van personagegegevens en handhaving daarvan, zoals omvorming van opt-out regelingen naar opt-in systemen waarbij standaard vooraf ondubbelzinnig toestemming gevraagd wordt van betrokkenen om hun gegevens te mogen verwerken) afspraken in het parlement dat voortaan bij nieuwe wet en regelgeving een ‘privacy impact assessment (PIA)’ dient te worden gemaakt, aanzetten werden gegeven voor meldingsplicht van datalekken, enz.

Eveneens stelde men vast dat Vrijbit maar nauwelijks serieus tegenwicht kon bieden aan de veelheid van overheidsdiensten en bedrijven die belang hebben bij het toepassen van alle nieuwe mogelijkheden die zich in duizelingwekkende vaart ontwikkelen om het doen en laten van mensen te registreren, te controleren en te monitoren.

In dit speelveld waar miljarden gemoeid zijn met commerciële- en overheidsbelangen van partijen, die het niet zo nauw nemen met het recht op privacy van de burger, zag Vrijbit zich geplaatst voor een ongelijke strijd tegen machtige tegenspelers die met geld en invloed grote macht kunnen uitoefenen, professionele lobbycampagnes kunnen opzetten en zich afmattende slepende juridische procedures kunnen veroorloven. Vrijbit daarentegen wordt uitsluitend gerund door vrijwilligers, die stuk voor stuk hiervoor hun schaarse vrije tijd opofferen, en diende zich te behelpen met een heel geringe financiële armslag.

Hoewel het gebrek aan voldoende vrijwilligers en financiële middelen stelselmatig de mogelijkheden beperkte om actief in te kunnen spelen op alle actuele privacyschendingen, politieke ontwikkelingen en berichtgeving in media en publicaties heeft de vereniging zich dapper geweerd. Met name door de investering om zoveel mogelijk creatief en intensief samen te werken met andere groeperingen die zich vanuit hun eigen organisatie of gezamenlijk met Vrijbit inzetten voor het behoud van de fundamentele burgerrechten, tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer en lichamelijke integriteit, vrije communicatie en toegang tot informatie.

Via het bestuur werd op dagelijkse basis advies en informatie gegeven en werden vragen beantwoord van verontruste burgers, betrokken wetenschappers, politici en de pers.

Vrijbit publiceerde een reeks informatieve artikelen en werkte mee aan publicaties in media en het wetenschappelijk circuit.

Er werd systematisch actie gevoerd op diverse dossiers en actief ingespeeld op incidentele kwesties.

Rechtszaken werden ondersteund en beleidsadviezen verstrekt.

Voortdurend werd aandacht gevraagd voor de essentie van de huidige maatschappelijke ontwikkelingen. Waarbij de virtuele en fysieke wereld steeds verder verknoopt raken en de individuele mens steeds verder ondergeschikt dreigt te raken aan het over hem vastgelegde datapakket en daarop gebaseerde profielen. We zien dat de manier waarop de samenleving wordt ingericht steeds meer bepaald wordt door de technische mogelijkheden van de almaar toenemende digitale informatiestromen zonder vast te houden aan fundamentele mensenrechten en de grondbeginselen van de rechtstaat.

 


Onderwerpen/Dossiers

Verantwoordelijk minister van BZK Spies Verantwoordelijk minister van BZK Spies

Dossier Paspoortwet

Bevoegd gezag Utrecht: burgermeester WolfsenBevoegd gezag Utrecht: burgermeester Wolfsen
Een van de allerbelangrijkste kwesties waar Vrijbit zich voortdurend voor inzette was de strijd tegen het gebruik van biometrische identificatiemethoden. In het bijzonder betrof dit de juridische strijd tegen de opslag van vingerafdrukken en digitale gezichtsscan op grond van de Europese Verordening en Nederlandse Paspoortwet en het ombuigen van de politieke besluitvorming hieromtrent.

voordetweedekamer e8af8Voor de Tweede KamerDeze taaie strijd tegen de Paspoortwet van 2009 heeft er inmiddels toe geleid dat het Europese Hof van Justitie in Luxemburg onderzoek is gaan doen naar de betwiste rechtsgeldigheid van de EU Verordening die verplicht tot het opslaan van biometrische kenmerken op een RFID chip in paspoorten en reisdocumenten. En leidde tot het besluit van de regering om op den duur in Nederland alsnog een vingerafdrukloze ID-kaart in te gaan voeren. Dit vormde de aanleiding dat de Tweede Kamer zich inmiddels formeel in meerderheid heeft uitgesproken tegen de voorgenomen inrichting van één centrale overheidsdatabank voor reisdocumentengegevens die 24/7 online beschikbaar zou worden gesteld voor justitiële toepassing. Maar in de praktijk bood de overheid geen soelaas aan bezwaarden omdat een permanente oplossing op de lange baan werd geschoven en men weigerde om een tijdelijke voorziening te treffen.

Dit leidde tot de situatie dat duizenden burgers, enkel omdat ze het gebruik van biometrie voor dit doel niet accepteren niet over een geldig paspoort of ID-kaart kunnen beschikken, terwijl men hiertoe sinds 2005 bij wet door diezelfde overheid wel werd verplicht. Voor het tiental burgers dat, gesteund door Vrijbit, de juridische strijd was aangegaan bleek ook een effectieve oplossing via de juridische weg niet mogelijk. Zij zagen zich in september 2012, veelal na jaren procederen, geconfronteerd met het feit dat de Raad van State de behandeling van alle rechtszaken voor de duur van minstens anderhalf jaar opschortte. Dat had als gevolg dat betrokkenen op nationaal niveau geen uitspraak krijgen over hun hoger beroep tegen de beslissing van het bevoegd gezag hen een paspoort of ID-kaart te weigeren.

Hierdoor is het momenteel nog steeds onmogelijk om deze kwestie te laten toetsen bij de internationale hoogste rechter inzake de mensenrechten, het EU Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg. Deze mag namelijk pas worden ingeschakeld als de nationale rechtsgang uitputtend is bewandeld.

 

Dossier “Wij vertrouwen ‘slimme’ meters niet”

miekraaf cab20
Vrijbit zag zich gedwongen om zich opnieuw bezig te gaan houden met de ontwikkelingen betreffende de invoering van ‘slimme’ meters voor gas- en elektriciteitsgebruik. Dit ondanks het feit dat eerdere actie had weten te voorkomen dat deze ‘spionagemeters’ van het gedrag achter de voordeur verplicht zouden worden ingevoerd. De reden was enerzijds dat men in Nederland doorging met ondoorzichtige manieren om bij duizenden mensen slimme meters te plaatsten zonder dat de klant daar weet van had en toestemming voor had gegeven en dat de lobby vanuit het ministerie en de energiemaatschappijen opnieuw werd opgevoerd om het te doen voorkomen dat het gebruik van ‘slimme’ meters tot energiebesparing zou leiden. Aanleiding was ook dat het bedrijfsleven kapitalen investeerde in reclame in kranten, tijdschriften en op tv ter ere van zogenaamd begerenswaardige apparaten en apps om via de ‘slimme’ meetsystemen de eigen huishoudelijke apparatuur op afstand te kunnen controleren en regelen. Bovendien kreeg Vrijbit regelmatig meldingen van intimidatie- en oplichtingpraktijken waarbij mensen onder druk werden gezet om niet te (kunnen) protesteren tegen de installatie van een ‘slimme’ meter in hun huis. Daarbij kwam dat Vrijbit op internationale bijeenkomsten over de privacy, meermalen gevraagd werd informatie te geven aan privacyvoorvechters en databeschemingsdeskundigen in diverse landen over de Nederlandse ervaringen met betrekking tot de privacyaspecten van smart meters en smartgrit systemen. Ook kwam er vanuit de VS het verzoek om mee te werken aan internationale samenwerking van tegenstanders van de ‘slimme’ meters.

slmmtrnttgstn 348b3Het standpunt van Vrijbit blijft dat mensen geen ‘slimme’ meters hoeven te accepteren zolang deze niet als ‘privacy by design’ privacyproof worden gefabriceerd. Tot die tijd dient men het recht te houden om een zogenaamd ‘slimme’ meter te weigeren tenzij men daar de mogelijkheid van het op afstand uitleesbaar maken van de meetgegevens fysiek uit heeft verwijderd. Hoewel Vrijbit zich in deze gesteund weet door de mening van de Europese toezichthouders (werkgroep 29) op bescherming van persoonsgegevens bleek eind 2012 het kabinet, in de persoon van de nieuwe minister van Economische Zaken Kamp, opnieuw in te zetten op de afbraak van het recht van de burger om onbespied te kunnen leven. Na de in 2010 door Vrijbit verijdelde poging van voormalig minister Verhagen de keuzevrijheid door de Eerste Kamer te doen beperken tot het recht ‘slimme’ meters administratief te laten uitzetten, wordt deze optie als enige alternatief voor kleinverbruikers van energie opnieuw aan de Tweede Kamer gepresenteerd.

 

Dossier her-identificatie actie banken

nliban cf0d4
Na twee eerdere actierondes van de banken, om klanten onder druk te zetten zich opnieuw te komen identificeren, en daarbij een kopie of scan te laten maken van hun geldige identiteitsbewijs, liet men bestaande klanten die dit volgens Vrijbit terecht weigerden een tijdlang met rust. In 2012 was het de Rabobank, gevolgd door de ING, die opnieuw actief klanten hiertoe gingen benaderen en dreigde men opnieuw met stopzetting van de dienstverlening in geval men niet aan de oproep gehoor zou geven. Vrijbit ontdekte dat de aangevoerde nieuwe reden voor de oproep - de invoering van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft)- geen nieuwe identificatieverplichting introduceerde. Na maanden corresponderen en het opstarten van klachtenprocedures gaven de banken toe dat er geen nieuwe wettelijke verplichting was, maar dat men klantgegevens in de eigen administratie niet correct had opgeslagen en dat dit derhalve hersteld diende te worden.

Uiteindelijk heeft Vrijbit weten/voor elkaar gekregen dat na heel wat juridisch getouwtrek, klanten die zich in het verleden al naar behoren hadden geïdentificeerd alsnog met een verlopen identiteitsbewijs aan de heridentificatie mochten voldoen (1). Dat als vanouds alleen klanten die belastingplichtige diensten afnemen, op grond van de Algemene Wet Rijksbelastingen (Awr) een kopie van het ID-bewijs in de bankadministratie moet worden vastgelegd. Waaraan voldaan kan worden met het inleveren van een zwart-wit papieren kopie.(2) Voor klanten die geen belastingplichtige diensten afnemen kan worden volstaan met vastlegging in de administratie met een formulier waaruit blijkt dat identificatie heeft plaatsgehad. Door notering van naam adres en woonplaatsgegevens, geboortedatum en uitgiftenummer van het ID-document voorzien van handtekeningen van betrokkene en bankpersoneel.(3)

Daarmee leek de derde poging van de banken om illegaal van AL hun klanten het Burgerservicenummer (BSN) en een digitale gezichtsopname te bemachtigen gesmoord. Vrijbit publiceerde hierover zowel op de eigen website als die van Stichting Meldpunt Misbruik ID-plicht, en kon nieuwe aanvragen voor hulp en advies daarnaar doorverwijzen.

Echter, eind 2012 bleek dat ABN/AMRO, gevolgd door andere banken, een nieuwe methode toepaste om alsnog de gezichtopname en BSN van alle klanten te bemachtigen en digitaal in de administratie op te slaan. Dit keer werd gebruik gemaakt van de uitgifte van de nieuwe bankpassen met het Internationale Bank Account Number (IBAN). Van degenen die ter vervanging van de oude bankpas deze nieuwe kaart kwamen afhalen, werd onverbiddelijk het tonen van een geldig ID-bewijs geëist en werd deze geregeld al ingescand nog voordat de klant de gelegenheid had gekregen hiertegen bezwaar te maken. Opnieuw kwam Vrijbit, samen met boze bankklanten, in actie. En met dank het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) dat na jarenlange klachten eindelijk actie ondernam tegen het misbruik van het ‘kopietje paspoort’, mag men nu ook een kopie inleveren waarop duidelijk staat geschreven dat men het enkel voor dit specifieke doel heeft afgegeven.

Daarmee is de kous niet af voor de klanten die geen belastingplichtige diensten afnemen en derhalve geen BSN en gezichtsopname willen laten registreren, want intussen is de ING overgegaan tot het blokkeren van bankrekeningen van betreffende klanten op grond van de redenering dat niet de wet maar hun algemene voorwaarden daartoe zouden verplichten.

Hiermee vormde dit dossier een typisch voorbeeld van hoe arbeidsintensief het vaak bleek om van machtige instanties eenvoudigweg af te kunnen dwingen dat men zich houdt aan de essentie van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) ‘niet meer persoonsgegevens opslaan dan voor een bepaald doel noodzakelijk is’. En ook van het gegeven dat de coördinatie van individuele acties door een organisatie als Vrijbit vaak noodzakelijk bleek wilde mensen hun persoonlijke strijd kunnen volhouden. Het belang van de continuïteit van een organisatie die overzicht houdt van de jarenlange pogingen tot inperking van de privacybescherming van mensen, bleek eveneens typerend met name waar de aantasting van de privacy plaatsvindt door overheden en semi-overheid en bij diffuse versmelting van publieke en private belangen, zoals in dit geval bij de banken.

 

Overige dossiers

Bovenstaande dossiers zijn exemplarisch voor de gecompliceerde en taaie strijd die het vergt om het recht op bescherming van privacy af te dwingen. Omdat het te ver voert om in dit jaarverslag alle dossiers zo uitgebreid te behandelen wordt in dit kader verder volstaan met een opsomming van de andere kwesties waar Vrijbit zich in 2012 actief heeft bezig gehouden:

  • De ontwikkelingen met betrekking tot het Elektronisch Patiënten Dossier en aantastingen in de gezondheidszorg van de privacy van patiënten/cliënten en beroepsgeheim van de zorgverleners.

  • Voorstellen tot wijziging van wetgeving betreffende de bescherming van persoonsgegevens op nationaal en Europees niveau.

  • Aanhoudend structureel misbruik door opsporingsambtenaren en openbaar ministerie van ID-plichtwet (WU-ID) en aanpalende wet -en regelgeving ter identificatie van verdachten en getuigen.

  • Het toenemend gebruik van DNA door overheid en bedrijfsleven.

  • Gebruik van vingerafdrukken door overheid en bedrijfsleven.

  • Actie privacyschending programma ‘mijn Bonus’ van Albert Heijn

  • Gebruik van RF-ID chips.

  • Bewaarplicht telecommunicatiegegevens en de (internationale) actie hiertegen.

  • Het ongebreideld gebruik van het Burger Service Nummer (BSN) door de Belastingdienst, in de zorg, door banken, EN door allerhande onbevoegden.

  • De aanhoudende stroom gevallen waarbij persoonsgegevens zoekraken of in handen van onbevoegden vallen door datalekken.

  • Het toenemend gebruik van e-communicatiesystemen door overheid en semi-overheid. Met name de manier waarop overheidscommunicatie afhankelijk is van doorgifte van private partijen zoals de GemNet diensten van KPN. En de wijze waarop het verkeer tussen de overheid en de burgers steeds dwingender wordt gedigitaliseerd en afhankelijk wordt gemaakt van apert onveilige inlogsystemen als DigiD.

  • ID-fraude en identiteitsdiefstal.

  • Het algemene veiligheids- en justitiebeleid van de overheid. Met als grote punt van zorg dat de overheid inmiddels iedere burger preventief als verdachte en risicofactor voor de samenleving beschouwt. Dat de mogelijkheden tot inzet van preventieve opsporingsmethoden een aantasting teweeg brengt van het onschuldprincipe als fundament van de rechtstaat. Dat de wetgever steeds vaker pogingen onderneemt om de rol van de onafhankelijke rechter buiten spel te zetten. En dat de veiligheid van zowel de individuele burger als van de samenleving als geheel op het spel wordt gezet door de internationale uitwisseling van data involge de Stockholm akkoorden, de reikwijdte van de Patriot Act en bilaterale akkoorden inzake veiligheids- en inlichtingendiensten.

  • Systemen voor het vastleggen van reisgedrag in het openbaar vervoer (OV-chipkaart ) van automobilisten via systemen als @migo borras, Automatic Number Plate Recognition (nummerplaatherkenning, ANPR) en elektronisch parkeren. Systemen die in combinatie met de toepassing van cameratoezicht en locatie gegevens via GPSsytemen een vrij nauwkeurig beeld kunnen samenstellen van ieders gebruik van de publieke ruimte.

  • De sluipende tendens tot afschaffing van contant betalingsverkeer .

  • De rol van de media in het Privacydebat.

  • De rol van de politiek. Waarbij met name het onvermogen van de volksvertegenwoordigers zorgen baart daadwerkelijk de rol van controlerende macht uit te oefenen tegenover de sturende 4e macht van de ambtenarij en de toenemende praktijk waarbij de regering steeds vaker de invulling van nieuwe wet- en regelgeving, buiten de democratische besluitvorming om, bij algemene maatregelen van bestuur regelt.

  • Werkzaamheden van het Nationaal Instituut voor de Rechten van de Mens (CRM).

  • Vrijheid van internet (ACTA, wetsvoorstellen vs cybercriminaliteit, cookies verbod).

  • De ontwikkeling van het internet der dingen (IoT)

  • Kind-volgsystemen. Waarmee zowel de leerling volgsystemen in onderwijs bedoeld worden als de registraties van gedrag en ontwikkeling bij de peuteropvang, consultatiebureaus en bureaus Jeugdzorg. Maar ook de registratie van hangjongeren en als risicojongeren aangemerkte groepen en individuen. Het minutieus langdurig bijhouden van iedere aanraking met justitie (terecht of onterecht) zonder mogelijkheid tot rectificatie van foute data. Evenals de veelvuldig voorkomende praktijk dat jongeren, op grond van tamelijk kleine misstappen in het verleden, jarenlang geen Verklaring van Goed Gedrag kunnen krijgen waardoor ze geen opleiding te kunnen gaan volgen of werk kunnen krijgen.

  • De invoering van wetgeving die gebruikers van iedere vorm van sociale voorziening verplicht tot het meewerken aan inspecties aan huis, waarbij ter voorkoming van mogelijke fraude, zonder dat daar concrete aanwijzingen voor zijn, de leefsituatie van betrokkenen in kaart wordt gebracht door de instantie die belast is met de uitbetaling van de AOW, studietoelage, kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag, bijstand etc.

  • Wetgeving tot verbod op dragen gezichtsbedekkende kleding.

  • Inzet van drones in Nederland.

 


Hulpverlening

hulpverleningvrijbit 6767b
De hulpvragen die wekelijks bij Vrijbit binnenkwamen varieerden van inhoudelijke vragen inzake uitleg over privacykwesties, juridische advies, verzoeken om informatie uit het archief op te sturen, mensen door te verwijzen naar deskundigen op een bepaald gebied, tips te geven over hoe een klachtenprocedure het beste kon worden aangepakt, verzoeken of er voorbeeldbrieven beschikbaar waren etc.

Vaak werd intensievere ondersteuning gevraagd in de vorm van het samen uitzetten van een strategie om een bepaalde kwestie zo effectief mogelijk aan te vatten, mee te helpen aan het schrijven van brieven, bezwaarschriften, verzoeken tot het opvragen van persoonsgegevens, bijwonen van rechtszaken of het organiseren van bijeenkomsten over privacykwesties. En met de regelmaat van de klok klopten journalisten aan een verzoek tot een bondige update over bepaalde onderwerpen en vroegen studenten steun bij het opzetten of uitwerken van studieprojecten.

De kwesties waarover hulp werd gevraagd besloegen nagenoeg het hele scala van onderwerpen waar Vrijbit zich mee bezig houdt.

De intensieve hulpverlening betrof met name de verplichte vingerafdrukregistratie, onterechte aanhoudingen, her-identificatie eisen van banken, onterechte eisen tot gebruik van BSN-nummers en afgifte van kopieën of scans van identiteitsbewijzen.

Opvallend vaak werd gevraagd te helpen optreden tegen onrechtmatige privacyinbreuken die gemaakt werd door de gemeentelijke overheden, door de UWV, de Belastingdienst, door ziekenhuizen en door NS/Translink.

 


adviesvrijbit f9211Advies

Burgerrechtenvereniging Vrijbit heeft inbreng geleverd voor adviezen inzake:

  • De Consultatie wijziging artikel.13 Grondwet (oude wetgeving briefgeheim in relatie tot het gebruik van internet als communicatiemedium).

  • De Consultatie inzake de EU Verordening betreffende voorstellen uitbreidingd Schengen border control.

  • De Consultatie inzake de opzet en speerpunten voor het strategisch plan van het nieuwe Nationale mensenrechteninstituut ( College voor de Rechten van de Mens).

  • Onderzoek FRA (EU Fundamental Rights Agency) naar inzet van rechtsmiddelen door burgers die opkomen voor het respecteren van hun fundamentele burgerrecht op bescherming van de privésfeer.

  • Evaluatie inzake het gebruik biometrie voor reisdocumenten door EU commissie en EU. Parlement.

  • Evaluatie EU dataretentie wetgeving.

  • VN consultatie National report Universal Periodic Review (UPR).

  • Utrechtse debat over action local inzake mensenrechten.

 

Adviezen die Vrijbit op eigen initiatief aan de regering, het parlement, de Raad van State, alle gemeenteraadsleden van Nederland en de nieuwe kabinetsformateurs werden gestuurd betroffen:

  • De lopende gang van zaken betreffende de uitvoering van de Paspoortwet en het niet toepassen van de paspoortuitvoeringsregeling inzake de verstrekking van tijdelijke documenten. En aangekondigde paspoortwetswijziging.

  • Het onwenselijke gebruik van BSN als één identificerend nummer in alle sectoren van de samenleving.

  • De noodzaak tot privacy assessement als integrale afweging bij nieuwe wet- en regelgevingstrajecten.

  • De ondeugdelijkheid van het wetsvoorstel tot invoering van een landelijk prostitutie-registratiesysteem.

  • De bezwaren tegen het wetsvoorstel dat iedereen die gebruik maakt van enige sociale voorziening op straffe van stopzetting van een sociale voorziening toegang dient te geven voor preventieve huisbezoeken.

  • Het softdrug-consumptie-registratiesyteem (wietpas).

  • De plannen tot uitbreiding van bevoegdheden van politie, justitie en inlichtingendiensten zonder tussenkomst van de rechter.

  • De beoogde verhoging van de leges voor de rechtbank.

  • De aantasting van de rechtsstaat door teloorgang ‘onschuldprincipe’, door aanvallen op het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), het negeren van uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) en gang van zaken bij Hoge Raad (gebrek kennis WU-ID) en Raad van State (machtspositie hoogste bestuursrechter verweven met adviesfunctie en met invloed van voormalige regeringsverantwoordelijkheid).

  • Gevolgen aantasting rechtszekerheid door wetgeving DNA verwantschapsonderzoek.

  • Gevaren van ‘private’ doorstart EPD.

  • Het disfunctioneren van de toezichthouders ter bescherming persoonsgegevens (CBP) en correcte financiële dienstverlening (DNB, AFM).

  • De gevolgen van ‘profiling’ en dwang tot e-communicatie.

  • Hernieuwd verzoek tot aanpassen van de Kieswet gemachtigden naar aanleiding van het CBP advies ‘kopietje paspoort’.

Op internationaal vlak werkte Vrijbit mee aan het opstellen van de verbeterpunten inzake de nieuwe Privacyverordening die aan de EU Commissie werden aangeboden. En gaf regelmatig input op de bijeenkomsten van het Europese Privacy Platform

 


Vrijbit en de Pers

persvrijbit ee3e5
Informatie aanvragen van de pers betroffen o.a. de ID-kaart, DNA wetgeving, privacyschendingen van Facebook, over de Paspoortrechtszaken, de vingerafdrukkwestie, preventief fouilleren, cameratoezicht en vragen over profiling en de samenhang tussen allerlei privacyonderwerpen. Doorgaans toonde de pers zich uitsluitend geïnteresseerd als men zelf contact opnam. Op de persberichten die Vrijbit regelmatig stuurde naar alle reguliere schrijvende pers en radio en tv programma’s kwam zelden een inhoudelijke reactie. Kenmerkend is daarbij ook dat de NRC, Volkskrant, NOS, IKON, BNN, Metro, AD, Het Brabants dagblad, de Gelderlander, NOS radio 2 en ATV5 en alle actualiteiten programma’s Vrijbit altijd wel weten te vinden als men acuut om informatie staat te springen, maar zelden de vereniging als bronvermelding opvoert.

 


Publicaties

vrijbitBB13 5569a
De meeste publicaties plaatste Vrijbit op de eigen websites. Daarnaast werd begin dit jaar veel werk gestoken in het uitgebreid aanleveren van goed gedocumenteerde nominaties voor de Big Brother Award, die traditioneel door Bits of Freedom wordt uitgereikt aan de grootste privacyschenders. De aangeleverde teksten en bronvermelding zijn letterlijk terug te vinden in het

Nederlandse Juryrapport van 7 maart 2012. Voor de kandidaatstelling van de Belgische BBAward, leverde Vrijbit een bijdrage aan de tekst van de nominatie voor de ‘slimme’ meters.

In het najaar werd door Vrijbitleden actief meegeholpen aan de totstandkoming en verspreiding van de ludieke NRC Next krant ‘Yes we can’.

Eind van het jaar kwam vanuit de faculteit sociologie van de Vrije Universiteit van Amsterdam het verzoek binnen om mee te werken aan de internationale publicatie van “Histories of Surveillance in Europe and Beyond’’. Vrijbit schrijft sindsdien mee aan de Nederlandse bijdrage, die bestaat uit een case studie over de geschiedenis van de ID-kaart in Nederland. De publicatie van dit boek in de Routledge Studies in Crime and Society staat gepland voor februari 2014.

 


Acties

werft 50200
De grootschaligste actie van het jaar betrof de deelname in september aan het meerdaagse internationale activisten weekend Freedom Not Fear 2012 in Brussel.

Verder werden alle landelijke acties tegen het gebruik van biometrie voor paspoorten en ID-kaarten door Vrijbit of in samenwerking met Vrijbit georganiseerd.

Rechtbank Maastricht zaken Willems en Eversteijn Rechtbank Utrecht zaken Boers, Koopmans en Wijnberg

Raad van State schorsing Hoger beroep zaken Kooistra, van Luijck, Roest & Willems.

Aanhouding van zaken Boers, Jongenelen & Wijnberg

Afwijzing van ieder verzoek tot tijdelijke voorziening.

Vrijbit voerde nationaal en internationaal actie tegen invoering ‘slimme’ energie meters.

Vrijbit was betrokken bij het hiphop muziek/film project Das PRI-V en de presentatie van de nieuwe documentaire PANOPTICON van Peter Flemminx.

 

Vrijbit ondernam gerechtelijke stappen tegen de ongehoorde wijze waarop de firma Eyeworks op de spoedeisende hulp van het VU-medisch centrum, zonder toestemming van de patiënten, opnamen had gemaakt voor het commerciële programma van RTL ’24 uur tussen leven en dood’. En hielp actief mee aan de acties van de koepel KDVP, de vereniging van Praktijkhoudende Huisartsen (VPhuisartsen) en actie van Privacybarometer tegen de aantasting van het medisch beroepsgeheim en de privacy van patiënten.

Via internet werd deelgenomen aan diverse acties op het gebied van digitale burgerrechten, zoals tegen Anti Counterfeiting Trade Agreement (ACTA), Protect IP Act (PIPA),en Stop On-line Piracy Act ( SOPA); voor het intrekken van de Europese dataretentie Richtlijn ( bewaarplicht telefonie en internetgegevens); tegen afkalving van de nieuwe dataprotectie wetgevingsvoorstellen; voor behoud van vrije toegang tot internet en tegen de hackplannen van minister Opstelten (11-12-2012) het doorontwikkelen van surveillance systemen als INDECT en Passenger Name Record registratie(PNR)

 


Interne zaken

Vrijbit had het afgelopen jaar te kampen met herhaaldelijke cyberaanvallen. Daardoor is noodgedwongen, naast de reguliere onderhoudswerkzaamheden veel tijd en geld geïnvesteerd in een betere beveiliging van de websites en het e-mail verkeer.

De websites die Vrijbit onderhield betreffen: www.vrijbit.nl, www.wijvertrouwenslimmemetersniet.nl, www.louisevsdepaspoortwet.nl, www.Privacynieuws.nl en www.id-nee.nl.

De ledenadministratie werd omgewerkt naar een professioneel systeem waarbij alle mutaties maandelijks kunnen worden bijgewerkt. En er werd een nieuw contributiesysteem in gebruik genomen.

Het digitale- en knipselarchief werd wekelijks geactualiseerd. De bibliotheek werd, voor zover dat financieel mogelijk was, uitgebreid met tal van nieuwe boeken en wetenschappelijke publicaties die het licht zagen over ‘de gedigitaliseerde samenleving’ en gevolgen hiervan.

 


Financiële verantwoording 2012

Totale inkomsten over 2012 bedroegen € 12.215,22

Totale uitgaven waren € 12.891,11

Op 1-1-2012 bedroeg het totale vermogen van de vereniging € 2.545,25. Op 31-12-2012 werd het boekjaar afgesloten met een positief saldo van € 1.872,81

Bronnen voor inkomsten bestonden uit:

  • contributie lidmaatschapsgeld (minimaal € 10,00 per jaar) € 2.500,00

  • particuliere donaties € 9.715,22

  • Actiemateriaal werd tegen productie- en frankeerkosten verstrekt; er werd dit jaar niets op verdiend.

 

Uitgaven bestonden uit:

Kosten Websites onderhoud en beveiliging upgrade € 2.715,00

Productie info en actie materiaal € 4000,00

Reiskosten € 550,00

Bureaukosten € 250,00

Nieuwe computer + toebehoren € 550,00

Telefoon internet € 250,00

Vergaderkosten € 350,00

Rechtszaken Paspoortwet € 1.000,00

Acties € 1.255,00

Boeken, tijdschriften € 300,00

Verzendkosten € 1000,00

Huurkosten vergaderruimtes /kramen € 200,00

Sprekers € 246,00

Bijwonen symposia/debatten/ € 225,00

 

Vergeleken met vorig jaar zijn zowel uitgaven als inkomsten iets gestegen.

Inkomsten 2011 bedroegen € 9.887,65 en uitgaven € 8.510,35

Gezien de veelheid aan werkzaamheden die vanuit Burgerrechtenvereniging Vrijbit ontplooid worden mogen we stellen dat er met een uiterst krap budget gewerkt is. Mede hierdoor kon er vanuit Vrijbit veel minder aan publiciteit - en informatie verspreiding gedaan worden dan eigenlijk nodig is. Ook bleef de zorgelijke situatie bestaan dat slechts een klein deel van het budget structureel gedekt wordt door contributies en vaste donaties die particulieren op regelmatige basis schenken.